Vertrouwen is geen extraatje in een goede werkcultuur – het is onmisbaar. Bij ons staat vertrouwen aan de basis van wat we Compassionate Accountability® noemen: leiderschap met zowel compassie als heldere grenzen. Als vertrouwen beschadigd raakt, valt het fundament weg. Maar wat is de reden dat het gebeurd? En wat kun je doen om het te herstellen?
Vertrouwen is meer dan een goed gevoel
Vertrouwen verliezen is niet zomaar een relationeel probleem – het raakt de kern van mensgericht en verantwoordelijk leiderschap. In een cultuur van Compassionate Accountability® gaan we ervan uit dat iedereen:
- waardevol is: je doet ertoe;
- capabel is: je kunt iets bijdragen;
- verantwoordelijk is: je hebt invloed op wat er gebeurt.
Wanneer het vertrouwen wegvalt, wankelen juist deze drie pijlers:
- We trekken ons terug en gaan twijfelen aan de waarde van onszelf of van de ander.
- We gaan controleren of buitensluiten, wat een signaal geeft van wantrouwen in iemands kunnen.
- We nemen het over of straffen, waardoor de ander geen ruimte krijgt om verantwoordelijkheid te nemen.
Kortom: een vertrouwensbreuk schaadt niet alleen de relatie – het ondermijnt het hele idee van compassievol leiderschap.
Hoe vertrouwen afbrokkelt
Vertrouwen gaat vaak niet ineens kapot, maar slijt langzaam door kleine dingen:
- Wat je zegt en wat je doet komt niet overeen.
- Er zijn geen duidelijke grenzen of verwachtingen.
- Conflicten worden niet besproken.
- We oordelen in plaats van vragen te stellen.
- We geven geen eerlijke feedback uit angst om de sfeer te verpesten.
Stuk voor stuk zijn dit momenten waarop we stoppen met elkaar echt te zien als waardevol, capabel en verantwoordelijk.
Wat gebeurt er als vertrouwen weg is?
Zonder vertrouwen schakelen we over op overlevingsgedrag. We wijzen, trekken ons terug of nemen de controle. Dit zijn precies de patronen die we kennen uit de Dramadriehoek – gedrag dat voortkomt uit zelfbescherming in plaats van verbinding.
Het volgende gebeurt:
- Compassie verdwijnt.
- Verantwoordelijkheid wordt een machtsmiddel.
- De communicatie stokt.
In plaats van een omgeving waarin mensen groeien, ontstaat een plek waar mensen zich moeten verdedigen.
Drie herkenbare situaties
- Een belofte wordt niet nagekomen
Een leidinggevende zegt zich hard te maken voor een loonsverhoging, maar zegt niets meer als het budget wordt bevroren. Het team voelt zich genegeerd en haakt af. - Feedback wordt persoonlijk opgevat
Een medewerker komt met een idee, maar wordt meteen afgewezen. Later hoort diegene dat er achter zijn rug om aan zijn bekwaamheid werd getwijfeld. Resultaat: vertrouwen weg, motivatie verdwijnt. - Problemen worden vermeden
Een leidinggevende durft een collega niet aan te spreken op ondermaats werk en verdeelt taken stilletjes opnieuw. De medewerker blijft achter in verwarring – en zonder gevoel van verantwoordelijkheid.
Dit zijn geen simpele miscommunicaties – dit zijn momenten waarop leidinggevenden geen verbinding meer maken.
Wat kun je doen om vertrouwen te herstellen?
Goed nieuws: vertrouwen kan terugkomen. Sterker nog – Compassionate Accountability® biedt een stappenplan voor herstel.
✅ Ga terug naar de basis
Herinner jezelf eraan: deze persoon is waardevol, capabel én verantwoordelijk. Laat dat zichtbaar zijn in je gedrag en tijdens gesprekken.
✅ Neem verantwoordelijkheid voor je eigen aandeel
Heb je zelf bijgedragen aan het verlies van vertrouwen? Erken het. Echte verantwoordelijkheid vraagt om – kwetsbaarheid – als opening naar herstel.
✅ Praat open en eerlijk
Gebruik “ik”-boodschappen in plaats van verwijten. Vraag in plaats van te oordelen. Laat zien wat bepaald gedrag met jou deed, zonder iemand aan te vallen.
✅ Zorg voor duidelijkheid en veiligheid
Spreek verwachtingen helder uit. Laat weten wat jouw grenzen zijn – en vraag die van de ander. Duidelijkheid is een vorm van zorg.
✅ Ga het conflict niet uit de weg
Conflict is niet de vijand – afstand wel. Juist door moeilijke dingen bespreekbaar te maken met respect en duidelijkheid groeit vertrouwen.
✅ Wees voorspelbaar en betrouwbaar
Doe wat je zegt. Leef je waarden. Hoe vaker mensen op je kunnen rekenen, hoe steviger het vertrouwen wordt.
Vertrouwen raakt de kern van goed leiderschap
Vertrouwen verliezen is niet alleen lastig – het raakt de ziel van de organisatie. Maar met moed, eerlijkheid en compassie kun je niet alleen herstellen wat kapot is gegaan, maar zelfs iets sterkers opbouwen.
Wanneer je mensen blijft zien als waardevol, capabel en verantwoordelijk, ontstaat er een werkcultuur waarin mensen:
- zich veilig voelen om eerlijk te zijn;
- de moed hebben om verantwoordelijkheid te nemen;
- en zich verbonden voelen om samen te groeien.
De weg naar herstel is niet makkelijk – maar hij is er. En hij is het waard.
Klaar om het vertrouwen in je team te herstellen?
Laten we het gesprek aangaan, we helpen jullie graag op weg.
Met compassievolle groet,
Monique Bruil
Artikel van Nate Regier, https://www.next-element.com/resources/blog/losing-trust-contradicts-compassionate-accountability/
“Copyright 2022 Next Element Consulting, LLC. All rights reserved.”
